ملات خشتانه از ترکیب ماسهٔ نرم، چسب چوب و آب ساخته می‌شود.
نسبت این مواد بسته به اینکه ملات در کدام بخش سازه استفاده می‌شود، فرق می‌کند.
زمان خشک‌شدن ملات به دمای محیط و رطوبت و جریان هوا بستگی دارد، ولی معمولاً بین ۵ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشد.
نسبت ترکیب ملات
برای دیوار:
• ۳۵۰ گرم ماسه (حدود ۱ لیوان)
• ۳۰ گرم آب (حدود ۲ قاشق غذاخوری)
• ۳۰ گرم چسب چوب (حدود ۲ قاشق غذاخوری)
برای سقف:
• ۳۵۰ گرم ماسه (حدود ۱ لیوان)
• ۲۰ گرم آب (حدود 1.5 قاشق غذاخوری)
• ۳۵ گرم چسب چوب (حدود ۲ قاشق غذاخوری)
برای بندکشی:
• ۳۵۰ گرم ماسه (حدود ۱ لیوان)
• ۲۰ گرم آب (حدود 1.5 قاشق غذاخوری)
• ۵ گرم چسب چوب (حدود نصف قاشق غذاخوری)
جداکردن خشت‌ها و استفادهٔ دوباره
ملات خشتانه این ویژگی را دارد که در آب از هم باز شود، بی‌آنکه به خشت‌ها آسیبی برسد.
بنابراین، پس از جداشدن ملات، می‌توان خشت‌ها را دوباره استفاده کرد.
برای این کار، کافی‌ست سازه را حدود ۲۰ دقیقه در آب قرار دهید تا آجرها به‌راحتی از هم جدا شوند.
